ضربه گیر یا بافر چگونه جان انسان ها را نجات می‌دهد؟
دلایل زیادی وجود دارد که یک تعمیر کار آسانسور یا شخصی که سرویس آسانسور را انجام می‌دهد، به خاطرش وارد چاله ی آسانسور شود، حال آنکه کابین آسانسور در طبقات بالاتر است. تصور کنید بنا بر هر دلیلی مانند قطعی ناگهانی سیم بکسل، کابین ناگهانی سقوط کرده و در این سقوط، هیچ یک از اجزای سیستم ترمز که قرار است کابین را متوقف کنند نیز نتوانند به موقع عمل کرده و کابین با سرعت سقوط می‌کند. در این شرایط اگر ضربه گیر آسانسور که اصطلاحا به آن بافر آسانسور نیز می‌گویند وجود نداشته باشد، تعمیرکار جان خودش را بر اثر اصابت با کابین آسانسور از دست خواaهد داد.
بافر یا ضربه‌گیر آسانسور(Elevator buffer) یکی از اجزای ایمنی سیستم آسانسور و بخشی از سیستم ترمز آسانسور محسوب میشود. ضربه گیر ها برای به حداقل رساندن خطر سقوط آزاد کابین هستند. به ویژه برای زمان هایی که طناب دچار مشکل میشود. به نوعی می‌توانیم بافر آسانسور را یک بخش مهم از سیستم ترمز هم در نظر بگیریم. به لطف این قطعه، پس از رخ دادن یک سقوط، کابین مستقیما با سطح زمین برخورد نمی‌کند. به طور کلی، نقش بافر آسانسور ، جلوگیری از برخورد شدید کابین هنگام لغزیدن کابین یا وزنه تعادل به سمت پایین شفت است.
بافر آسانسور در انتهای چاه آسانسور یعنی در چاهک و در مرکز ثقل و پایین کابین و وزنه تعادل نصب میشود. در زمانی که در عملکرد تمامی اجزای و قطعات ایمنی آسانسور درگیر اختلال شوند، ضربه گیر آسانسور وارد عمل میشود.
.
بافر آسانسور چگونه کار می‌کند؟
می‌توان گفت آخرین سیستم ایمنی آسانسور در هنگام سقوط آسانسور یا افزایش سرعت نامی آسانسور بافر است. هنگام حرکت آسانسور به سمت پایین، زمانی که سرعت آسانسور در حدود 15 درصد بیشتر از سرعت نامی باشد و هیچکدام از قطعات ایمنی آسانسور فعال نشود، بافر فعالیتش را شروع می‌کند و از شدت ضربه به کابین جلوگیری می‌کند. بافر آسانسور بر روی بتنی ته چاهک آسانسور نصب میشود. به آن قسمتی بتنی که بافر روی آن قرار می‌گیرد سکوی کف چاه می‌گویند.
برای آنکه سکوهای ضربه گیر از مقاومت و ایستایی لازم برخوردار باشند باید طبق استاندارد آسانسور نصب شوند.
بافرهای آسانسور در راستای مرکز ثقل کادر وزنه تعادل آسانسور و کابین آسانسور نصب می‌شوند. حداقل ارتفاع سکوی ضربه‌گیر باید 50 سانتی‌متر باشد تا جان پناهی برای تعمیر کاران آسانسور به وجود بیاید. بافر بیشترین اثرگذاری را در زمان حضور تعمیرکاران یا سرویس‌کاران آسانسور در ته چاهک دارد.
انواع بافر و ضربه گیر آسانسور
در آسانسورها دو نوع بافر وجود دارد که شامل بافر جذب کننده انرژی (AT) یا Accumulation Type و بافر مستهلک کننده انرژی یا (DT) Dissipation Type است.
۱.نوع اول بافر جذب کننده انرژی
در ساخت این نوع بافر آسانسور با هدف جذب انرژی از فنر یا لاستیک فشرده برای سرعت های تا یک متر بر ثانیه استفاده میشود.
۲.نوع دوم بافر مستهلک کننده انرژی
بیشترین کاربرد بافر مستهلک کننده انرژی در آسانسور هایی با سرعت بیش از یک متر بر ثانیه است؛ همچنین خنثی کردن این میزان انرژی توسط ضربه گیر های هیدرولیکی امکان پذیر خواهد بود. این نوع ضربه گیر آسانسور توسط یک دورانداز می‌تواند از طریق تابلو فرمان به موتور دسترسی داشته تا بتواند فرمان صادر کند و سرعت را آسانسور متناسب با ضربه گیر تنظیم نماید.
اگر اطلاعات کافی درباره نحوه عملکرد تابلو فرمان آسانسور ندارید به این مقاله از صدر الکترونیک دنا سر بزنید
انواع ضربه گیر های جذب کننده انرژی
در آسانسورها از دو نوع ضربه گیر جذب کننده انرژی استفاده میشود که در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.
۱.ضربه گیر فنری آسانسور
در ساختار بافر ضربه گیر فنری آسانسور، فنری مارپیچ با مقطع دایره به کار می‌رود که دارای دو نوع متفاوت فنر لول و فنر تخت است. در حال حاضر در آسانسورها از ضربه گیر فنری استفاده زیادی نمی‌شود.
۲.ضربه گیر پلی اورتان آسانسور
پلی اورتان گروهی از مواد شیمیایی هستند که در نتیجه واکنش پلی یول و ایزوسیانات بدست می آیند. بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی این مواد نشان داد که از فوم های سخت پلی اورتان به عنوان عایق حرارتی نیز می توان استفاده کرد. پلی اورتان را به دو گروه فوم های نرم و محکم تقسیم می کنند که نوع نرم این ماده در صنعت آسانسور و در ساخت ضربه گیر آسانسور بسیار کاربردی است. دقت کنید که به صورت متداول از پلی اورتان در بافرهای آسانسورهایی با سرعت نامی پایین استفاده میشود.
انواع ضربه گیر مستهلک کننده انرژی در آسانسور
این نوع ضربه گیر آسانسور در دو نوع هیدرولیکی و فنری ساخته میشود که هر کدام عملکرد خاصی دارند.
ضربه گیر فنری
بافرهای فنری در آسانسور خاصیت بازدارندگی دارند که باعث برگشتن مجدد نیروی وارده به کابین می‌شوند
ضربه گیرهای هیدرولیکی
این نوع ضربه گیر یک متوقف کننده ارتجاعی است به عبارت دیگر عمل ترمز کردن در این نوع بافر توسط سیالات انجام می‌گیرد. نحوه عملکرد ضربه گیرهای هیدرولیکی به این صورت است که می‌توانند انرژی جنبشی کابین یا کادر وزنه را به انرژی حرارتی تبدیل کنند و قابلیت منقبض کردن روغن داخل محفظه را به وسیله نیروی وارده دارند در نتیجه تبدیل انرژی انجام میشود. 
نحوه نصب و استقرار ضربه گیر چگونه است؟
اگر بافر آسانسور به طور ایمن نصب شده باشد، باید بتواند حداقل یک منطقه با ابعاد ۷۰ در ۱۰۰ در ۵۰ سانتی متر ایجاد کند. در واقع باید بتواند فضایی برای فردی که در حالت دراز کشیده قرار دارد فراهم کند. فضا باید دقیق ایجاد شود تا یک فرد بتواند در آنجا در صورت سقوط کابین، پناه بگیرید. در مواردی که چنین فضایی نمی‌تواند ایجاد شود، باید از بافرهای جمع شونده با سیستم عامل یا راه حل های ویژه استفاده شود. اگر این فضا به درستی ایجاد نشود، تضمینی برای حفظ سلامت فردی که در چاه آسانسور حضور دارد، وجود نخواهد داشت.
2 روش برای نصب ضربه گیر وجود دارد
1. زیر کابین و قاب وزنه فیکس میشود
2. روی سکوهای ضربه گیر کف چاه آسانسور مستقر می‌گردد.
سکوهای ضربه گیر اکثرا” بتونی می‌باشد، که در صورت اجرای صحیح و مطابق استاندارد از مقاومت و ایستایی لازم برخوردار خواهد بود. در شرایطی که امکان اجرای بتونی سکوهای ضربه گیر نباشد، می توان از “سکوی ضربه گیر پرتابل” که با استفاده از (تیرآهن- ناودانی – پلیت) ساخته میشود، استفاده نمود.
این نوع سکو که به “سکوهای ضربه گیر پرتابل” مشهور می‌باشد، با توجه به پلیت جهار سوراخی که در زیر آن تعبیه شده، مناسب برای نصب با استفاده از رولبولت می‌باشد.
