با ظهور آسانسور های کششی بدون موتورخانه در سال ۱۹۹۵ رقابت شدیدی بین آسانسور های کششی و هیدرولیک آغاز شد.
مزایای آسانسور های هیدرولیک به شرح ذیل می باشد:
· نصب و راه اندازی آسان
· هزینه های نگهداری کم
· دارای قابلیت طراحی کابین و موتورخانه
در کشورهای در حال توسعه، با گذشت زمان و پیشرفت علم، تولید شیرهای کنترل هیدرولیکی افزایش یافته و آسانسورهای هیدرولیکی روز به روز بیش تر شناخته می شوند. انتظار می رفت با کشف و تولید آسانسورهای MRL، نرخ استفاده از آسانسورهای هیدرولیک کاهش یابد.
تاریخچه:
آسانسورهای کششی از قرن ۱۹ شروع جهت جابه جایی عمودی مورد استفاده قرار گرفت. آسانسورهای روغنی و هیدرولیک از سال ۱۹۵۰ در کشورهایی نظیر آلمان و آمریکا به سرعت معرفی شده و محبوبیت پیدا کردند. پیشرفت علم در زمینه آسانسورهای هیدرولیک(پیشرفت در تولید شیرهای کنترلی) و توجه به توجیهات اقتصادی، موجب شد تا از این آسانسورها نه تنها بر جایه جایی عمودی بار بلکه جهت جابه جایی مسافر نیز استفاده شود. دلایل اقتصادی ای ذیل موجب شدند که آسانسورهای هیدرولیک بر آسانسورهای کششی برتری یابند:
· هزینه ساخت
· تجهیز چاه آسانسور
· نیروی کار جهت نصب
با توجه به آمار انتشار یافته در سال ۱۹۷۰ توسط سامان ملی آسانسور (NEII) معین شد که شرکت های تولید کننده آسانسورها ،آسانسورهای هیدرولیکی بیش تری در مقایسه با آسانسورهای کششی گیرلس و گیربکس تولید نمودند. از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۰ آسانسورهای هیدرولیک نسبت به آسانسورهای کششی دو برابر بیش تر تولید شد.
در سال ۱۹۸۶ در ساختمان های نوساز کشور آمریکا نصب آسانسورهای هیدرولیک به ۷۰% رسید. با توجه به آمار دهی شرکت های عضو سازمان NEII در سال ۲۰۰۰ تولید آسانسورهای کششی ۳ الی ۴ برابر نسبت به آسانسورهای هیدرولیک کاهش یافت. شرکت هایی که عضو سازمان NEII نیستند آسانسورهای هیدرولیک را در طی سالهای ۱۹۷۰ الی ۲۰۰۰ نصب و راه اندازی نموده اند. اغلب شرکت های آسانسوری از سال ۱۹۹۵ از تکنولوژی اینورتر استفاده نمودند و هدف آنها، نصب و راه اندازی چنین آسانسورهایی برای ساختمان های کوتاه و متوسط بوده است.
علل محبوبیت این نوع آسانسور از دیدگاه مشتریان
· مناسب برای ساختمان هایی که ممکن است تعداد طبقاتشان افزایش یابد.
· بدون وارد شدن به چاهک کنترل چاهک امکان پذیر می باشد.
· قرار گیری موتورخانه در مکان های مختلف
· آسانسورهای هیدرولیک در مقایسه با آسانسورهای کششی حدودا ۱۲ درصد فضای کمتری را اشغال می نمایند.
· برای ساختمان های قدیمی که تقویت های ساختمانی در آسانسورهای کششی هزینه بر و غیر عملی خواهد بود.
· در آسانسورهای هیدرولیک هزینه های اولیه تجهیزات و تعمیرات و همچنین نصب (در صورت مشابه بودن مشخصات )۱۵ الی ۲۵ درصد کمتر می باشد.
نتیجه گیری:
با توجه به مزایای آسانسورهای هیدرولیکی نه تنها تولید کنندگان بلکه افراد دوستدار محیط زیست نیز جهت رفع معایب این سیستم تلاش می کنند.
در این سیستم های جدید، که با نام PMSM یا سیستم بدون موتورخانه معرفی می شوند از تکنولوژی موتور سنکرون مغناطیس دائم استفاده شده است. در این مکانیزم با حذف چرخ دنده توانسته اند در انرژی صرفه جویی کرده و وزن و اندازه سیستم را کاهش دهند. با استفاده از این سیستم نوین نیاز به موتورخانه آسانسور از بین می رود و همچنین نصب موتور و کنترلرهای آسانسور درون چاه ممکن خواهد شد.
مزایای سیستم های گیرلس:
· عدم نیاز به روغن کاری
· ابعاد کوچک
· دسترسی به گشتاور بسیار در سرعت های پایین
استفاده از آهنرباهای مغناطیس دائم، موجب افزایش هزینه های ساخت می شود لیکن با حذف مکانیزم گیربکس می توان این افزایش هزینه ها را جبران نمود. هزینه های آسانسورهای پاوریونیت در مقایسه با آسانسورهای MRL به مراتب کمتر می باشد با این وجود پیش بینی می شود که ساخت آسانسورهای MRL در آینده افزایش یافته و باعث رقابت بین آسانسورهای هیدرولیک و آسانسورهای MRL شود. لیکن آسانسورهای هیدرولیک به علت نصب و راه اندازی آسان و دارا بودن ضریب ایمنی بالا در صنعت آسانسور نقش مهمی را ایفا می کنند. با توجه به بررسی های انجام شده توسط یک شرکت معتبر سازنده شیرهای کنترل می توان گفت آسانسورهای هیدرولیک برخلاف آسانسورهای کششی از استاندارد قابل توجهی برخوردار می باشد. از دغدغه های شرکت های سازنده ی آسانسورهای MRL می توان به افزایش مصرف انرژی و همچنین نگرانیهایی مرتبط با محیط زیست اشاره نمود.
معایب آسانسورهای کششی بدون موتورخانه در مقایسه با آسانسورهای هیدرولیک
· آسانسورهای کششی بدون موتورخانه (MRL) با هزینه ی کم ساخته می شوند لیکن با وجود هزینه های بالای قطعات یدکی (به علت کمیاب بودن قطعات) و همچنین هزینه های بالای سرویس و نگهداری(به علت تخصصی بودن) هزینه ی اولیه پایین جبران خواهد شد.
· هزینه های نصب آسانسورهای هیدرولیک در شرایط مشابه در مقایسه با آسانسورهای کششی ۱۵ الی ۲۵ درصد کمتر می باشد.(آسانسورهای کششی با هزینه های پایین نصب می شوند ولی جهت سرویس و نگهداری هزینه های بالایی پرداخت می شود)
· در مناطقی که احتمال بروز حوادث غیر مترقبه بیشتر بوده و همچنین در مناطقی که زلزله خیز می باشند نصب آسانسورهای MRL منجر به افزایش مسئولیت شرکت آسانسوری، مهندس معمار و مالک خواهد شد.
· از مسائل قابل تاملی که در آسانسورهای کششی بدون موتورخانه می توان یاد کرد، دما و رطوبت می باشد که، دما و رطوبت داخل چاهک تاثیراتی بر روی قطعات الکترونیکی می گذارند.
با بروز حوادث ناگوار هنگام ساخت یا سرویس کردن (مانند گیر کردن کابین و یا غیر ممکن بودن حرکت کابین) به علت نصب موتور در چاهک، بالای چاه و یا روی کابین، دسترسی و تعمیر موتور سخت خواهد شد.
افزایش مصرف انرژی در آسانسور های هیدرولیک:
در یک آسانسور کششی مصرف انرژی ۲ تا ۵ برابر کمتر از آسانسورهای هیدرولیکی (به علت وجود وزنه تعادل) می باشد. قرار گیری وزنه تعادل بر روی جک در آسانسور های هیدرولیکی موجب کاهش قطر جک و کوچکتر شدن موتور می شود که این امر یکی از دلایل اقتصادی بودن آسانسورهای هیدرولیکی است. انتخاب موتور با قدرت مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. موتور (سایز موتور) تاثیر بسزایی در عملکرد آسانسور دارد. با افزایش سرعت میزان مصرف انرژی نیز افزایش می یابد.
یکی از دلایل هزینه بر نبودن آسانسورهای هیدرولیکی استفاده این آسانسورها از جاذبه زمین و جریان کنترل شده ی روغن در مسیر پایین آمدن می باشد. جهت اندازه گیری مصرف سالانه انرژی برای ۳۰۰ استارت در روز از معادلات Doolard و Schroeder استفاده می شود. با استفاده از وزنه تعادل و تنظیم سرعت در حرکت به سمت پایین و همچنین کاهش ۱۰ تا ۲۸ درصدی قدرت موتور می توان انرژی را تا ۵۰ درصد کاهش داد. در معادله Schroeder ، TP بین ۵ موتور کوچک تا ۷ موتور بزرگ در آسانسورهای هیدرولیکی بدون وزنه تعادل در نظر گرفته می شود. در فرمول Doolard مصرف انرژی بصورت فرمول انرژی در هر جابه جایی نشان داده می شود. این دو روش در محدوده های بالا و پایین مصرف انرژی در یک آسانسور استفاده می شود.
آسانسورهای هیدرولیک تهدیدی برای محیط زیست
یکی از شرایط مهم در تولید آسانسورهای هیدرولیک توجه به حفظ بهداشت محیط زیست می باشد بنابراین با انطباق استاندارد EN81-2 در آسانسورهای هیدرولیک می توان نگرانی های مرتبط با محیط زیست را برطرف نمود. احتمال بروز هر حادثه مرتبط با آلودگی محیط زیست علاوه بر آسانسورهای هیدرولیک به نصاب ها و سازندگان نیز مربوط می شود. در آسانسورهای هیدرولیکی و آسانسورهای کششی بدون موتورخانه کنترل تقاضای صحیح مدل آسانسور به عهده ی افرادی که دارای صلاحیت می باشند است. جهت کاهش موانع پیشرو بایستی در سیستم های کنترل کننده ی نشتی جک و حافظ فرسایش جک پیشرفت کرد. در درون تانک پاوریونیت و جک ۱۰۰تا ۲۰۰ لتر روغن جریان دارد که این مقدار تا ۱۰ سال برای استفاده کافیست.
جهت حذف مضرات روغن(در ارتباط با محیط زیست) بایستی از موادی که مخرب کننده ی محیط زیست نمی باشند استفاده نمود. در آسانسورهای کششی وزنه تعادل با مخزن هیدرولیک جایگزین می شود بنابراین در این سیستم ها از مخزن، جهت ذخیره فشار روغن هنگام پایین آمدن بالابر استفاده می کنند و با گذشت زمان این انرژی موجب می شود تا موتور کوچک تری مورد نیاز باشد.
محبوبیت آسانسورهای هیدرولیک
با گذشت ده سال از جایگزینی آسانسورهای کششی بدون موتورخانه به جای آسانسورهای هیدرولیک انتظار می رفت که استفاده از آسانسورهای هیدرولیک کاهش یابد لیکن برخلاف انتظار استفاده از این آسانسورها افزایش یافت. کارشناسان فنی به پیچیدگی آسانسورهای کششی بدون موتورخانه در مواقع اضطراری پی بردند.
علل محبوبیت این نوع آسانسورها از دیدگاه نصابان
· استفاده در ظرفیت های بالا
· به آسانی قطعات یدکی این آسانسورها تهیه می شوند.
· نصب در ساختمان های کوتاه در زمان کوتاه تری انجام می شود.
· قیمت های رقابتی برای خرید و نصب دارند.
· سرویس ساده(به علت کم بودن قطعات)
· توسط فونداسیون وزن سیستم تحمل می شود.
· عدم استفاده از انرژی هنگام حرکت به سمت پایین(به علت استفاده از انرژی جاذبه زمین)
· این آسانسورها در مقایسه با آسانسورهای کششی دیرتر به سرویس نیاز پیدا می کنند.
· عملکرد مطلوب(به علت غرق بودن موتور پمپ آنها در روغن)
· به علت وجود موتور در طبقه زیر زمین یا طبقه اول امکان بروز حوادث( هنگام نصب در زمان کم) وجود دارد .