آنالیز ترافیک آسانسور

آنالیز ترافیک آسانسور

بررسی ترافیک آسانسور بسته به نوع کاربری قبل از ساخت و بهره برداری از اهمیت بالائی برخوردار است. این موضوع می بایست در مراحل اولیه طراحی مورد بررسی قرار گیرد به تعبیری میزان استفاده از آسانسور، ساعتهای پر تردد و شلوغ (peak) و زمان های بحرانی (critical time) مواردی است که در طراحی اولیه می بایست برای راحتی استفاده کننده مورد توجه طراح قرار گیرد.


با آنالیز ترافیک و طراحی متناسب با محل کاربرد آسانسور می توانیم منحنی معقولی از جابجائی مسافر را برای یک آسانسور بوجود آوریم. عدم طراحی درب متناسب و یا عدم تخصیص فضای لازم در مقابل درب برای ورود و خروج موجب افزایش “زمان یک دور رفت و برگشت آسانسور run trip time)) R.T.T و نهایتا افزایش زمان انتظار مسافر (interval) می گردد.


امروزه با ازدحام مسافر در بعضی از ساعات در مقابل آسانسورها در ساختمانهای تجاری ، پزشکان و اداری و برجها بدلیل عدم رعایت این مهم در طراحی مواجه می باشیم که علاوه بر کیفیت پائین سرویس دهی بار روانی زیادی را برای مسافرین به همراه دارد . تمهیدات در طراحی باید به گونه ای باشد که با در نظر گرفتن عوامل ترافیک در پنج دقیقه بحرانی ، جابجائی مسافرین با حداقل زمان انتظار ، سرعت مناسب و راحتی مسافر در کابین انجام پذیرد.


ظرفیت و سرعت دو عامل اساسی در جابجائی به شمار می آیند که تابعی از ارتفاع ساختمان ، جمعیت ساختمان و نوع کاربری می باشند که ماحصل همکاری و مشورت کارشناسان طراح و معمار ساختمان با کارشناسان آسانسور، آسانسوری متناسب با نوع کاربری و کارآ خواهد بود.


کیفیت طراحی آسانسورها

• مساحت ایستگاه اصلی باید به گونه ای پیش بینی گردد تا انتظار و تردد مسافرین در آن محل بخوبی انجام گردد.

• دربهای آسانسور باید به نسبت نوع آسانسور و کاربری به گونه ای انتخاب شود که به اندازه کافی پهنا داشته باشد تا سوار و پیاده شدن همزمان بدون اشکال انجام پذیرد.

• در طراحی آسانسورهای تجاری و اماکن پر تردد باید این موضوع در نظر گرفته شود که در صورت خرابی و یا سرویس یکی از آسانسورها ظرفیت امکان جابجائی مسافرین در شرایط بحرانی امکان پذیر باشد.


عوامل موثر در آنالیز ترافیک

• زمان مسافرگیری در ایستگاه اصلی

• بسته شدن دربها و رسیدن به اولین توقف

• باز شدن دربها و ورود و خروج مسافرین

• بسته شدن دربها و رسیدن به توقف بعدی

• باز شدن دربها و ورود و خروج مسافرین

• بسته شدن دربها و رسیدن به طبقه آخر

• باز شدن دربها

• بسته شدن دربها و حرکت به سمت پائین

• زمان توقف های احتمالی به سمت پائین

  • باز شدن درب و خروج کلیه مسافران


استارت مجدد و حرکت به سمت ایستگاه اصلی

اگر چه سرعت در آسانسورها هیچ محدودیتی ندارد ولی شتاب بیش از2.5 m/s^2 و تغییرات شتاب بیش از 1.5 برابر شتاب و توقف های ناگهانی و ایجاد شتاب منفی از مواردی است که باعث آسیب جسمی به مسافران می گردد پس در ارتقاء وضعیت ترافیک و جابجائی مسافرین در طراحی همواره سلامت مسافران نیز باید مد نظر واقع گردد.


محاسبه زمان انتظار مسافر

زمان یک دور رفت و برگشت کامل آسانسور (R.T.T) ارتباط مستقیم با مدت زمان انتظار مسافر (interval) دارد.
با توجه به قابلیتهای آسانسور و تعداد یونیت ، ابتدا R.T.T محاسبه و در حالتی که جریان ورود مسافرین دائمی باشد زمان انتظار معادل نصف زمان رفت و برگشت آسانسور خواهد بود.
Interval=R.T.T / 2
با توجه به توضیح فوق در صورتیکه دو ، سه یا چهار دستگاه آسانسور در کنار هم با سرعت و مشخصات یکسان داشته باشیم زمان انتظار مطابق با فرمولهای ذیل تقلیل خواهد داشت.
Interval (duplex) =R.T.T /4
Interval (triplex) =R.T.T /6
Interval (quadruple) = R.T.T /8
شایسته است طراحی ها به گونه ای انجام پذیرد که حداکثر زمان انتظار برای آسانسورهای اداری 30 ثانیه و برای آسانسورهای مسکونی 60 ثانیه لحاظ گردد.


محدودیت های حرکتی افراد مسن ، بیمار ، و وقفه های ایجاد شده هنگام حمل کالسکه و … باعث کندی در روند سرویس دهی می شود که برای این منظور ضریبی تحت عنوان ضریب ناکارائی (inefficiency) منظور می گردد.


پنج دقیقه بحرانی

مدت زمانهای 5 دقیقه ای است که در آن زمان آسانسور بیشترین ترافیک را دارد مانند 5 دقیقه مانده به شروع کار در ادارات هنگام ورود کارمندان و اولین 5 دقیقه بعد از اتمام ساعت کاری هنگام خروج کارمندان ار محل کار ، طراحی ها باید به ترتیبی باشد که آسانسور در این زمانهای بحرانی قابلیت جابجائی مناسبی داشته باشد.

ظرفیت جابجائی (Handling Capacity)

محاسبه ظرفیت جابجائی در 5 دقیقه بحرانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است به تعبیری آسانسوری که در 5 دقیقه بحرانی پاسخگوی نیاز حمل و نقل باشد در ساعات دیگر نیز بدون مشکل ترافیک و بروز ازدحام جابجائی را انجام خواهد داد . با توجه به فرمول ذیل محاسبه HC در 5 دقیقه بحرانی امکان پذیر می باشد.

HC = P * 300 / R.T.T
P = تعداد مسافرین
300 = مدت زمان 5 دقیقه بحرانی بر حسب ثانیه

احتمال توقفات:

برای محاسبه زمانهای توقف در R.T.T تعداد توقف های احتمالی را باید بدانیم که بستگی به عوامل ذیل دارد :

• ظرفیت کابین از نظر تعداد نفر، هر چه تعداد نفر بیشتر باشد احتمال توقف بیشتر است .

• تعداد توقف های احتمالی در هر طبقه رابطه مستقیم با جمعیت آن طبقه دارد

• تعداد توقف احتمالی با نوع کاربری آن طبقه در ارتباط است (توقف احتمالی طبقه ای که ارباب رجوع رفت و آمد دارد با طبقه ای که انباری های یک ساختمان تجاری در آن قرار گرفته متفاوت است)

جهت و نوع جابجائئ در تعداد توقف احتمالی تاثیر دارد:

الف: زمان ورود کارکنان فرمان های داده شده عموما “برای حرکت کابین به طبقات بالاست پس قاعدتا توقف ها نیز بیشتر هنگام رفتن به بالاست و هنگام پائین آمدن توقف یا نداریم یا احتمال آن کم است که این مورد در پایان ساعت کاری بالعکس می باشد.
ب : هم برای آنان که قصد خروج از ساختمان را دارند و هم برای افرادی که قصد ورود به ساختمان را دارند با توقف در ایستگاه اصلی (lobby) مواجه می باشیم .

در سال 1923 بست جونز احتمال توقف آسانسور را بشرح ذیل مطرح نمود:

روش هایی که در طراحی بمنظور بهبود ترافیک بکار گرفته می شود

1- منطقه بندی دائم:

در این روش آسانسور به بخشی از طبقات ساختمان سرویس می دهد بعنوان مثال در یک برج 20 طبقه اگر سالن اجتماعاتی در طبقه پنجم باشد آسانسوری برای سرویس دهی به سالن اجتماعات از لابی تا طبقه 5 در نظر گرفته می شود و فضای مربوط به آسانسور در طبقات بعدی به سطح مفید طبقات اضافه می گردد و یا برای انتقال از پارکینگ به طبقه اصلی یک دستگاه آسانسور تعبیه می گردد تا مسیر پارکینگ تا ایستگاه اصلی توسط آن طی گردد که نهایتا “در کاهش R.T.T و کاهش interval موثر خواهد بود.

2- آسانسورهای زوج و فرد:

در این روش آسانسورها در طول کل مسیر عمودی ساختمان (travel) حرکت کرده به گونه ای که هر یک از آسانسورهای در نظر گرفته شده در طبقات می توانند ضمن مراجعه به همکف (ایستگاه اصلی) به طبقات زوج یا فرد سرویس دهی داشته باشند. کاهش دربهای ورودی هنگام نصب و کاهش توقفات احتمالی و استهلاک کمتر از مزایای این روش می باشد.

3- استفاده از سیستم های فراخوانی متناسب با نوع کاربری

• جمع کن رو به پائین (down collective):در این روش کابین هنگام حرکت رو به پائین علاوه به شستی های داخل کابین به فرمان های صادره از طریق شستی های بیرون نیز پاسخ می دهد کاربرد این روش در ساختمانهای مسکونی است که مسافرین با رسیدن به همکف قصد خروج دارند و هنگام پائین آمدن کابین برای جلوگیری از زمان انتظار توقف در طبقات انجام می پذیرد.

• جمع کن رو به بالا (up collective): در این روش کابین هنگام حرکت رو به بالا علاوه به شستی داخل کابین به شستی های بیرون هم پاسخ می دهد کاربرد این سرویس در پارکینگهای عمومی ، متروها و مکان هائی است که قسمتی از بنا زیر استگاه اصلی واقع شده است.

• جمع کن انتخابی (collective selective ): مسافر از طریق پنل هال جهت حرکت خود را به تابلو فرمان اعلام می نماید در هر طبقه در محل انتظار مسافر برای کابین دو شستی با جهت رو به بالا و رو به پائین موجود می باشد و مسافر مسیر خود را با فشردن فلش که مطابق با مسیر خود می باشد مشخص می کند اگر کابین در همان مسیر باشد توقف می کند و مرحله مسافرگیری کابین انجام می شود و اگر حرکت کابین در جهت خلاف باشد در حافظه نگهداری و هنگام برگشت کابین در آن طبقه توقف و مسافر سوار خواهد شد . کاربرد این سرویس در هتل ها و و ساختمان هائی است که تردد بین طبقات زیاد است.

• تک حافظه ای پوش باتن (push button): در این روش تنها یک حافظه برای شستی احظار وجود دارد یعنی با دریافت یک شستی چه از داخل و چه از خارج کابین فرمان دیگری را نمی پذیرد و به سمت مقصد حرکت می نماید . پس از توقف کامل فرمان بعدی را قبول می کند کاربرد در آسانسور های بیماربر و مراکز صنعتی می باشد.

آسانسورهای گروهی: در این روش چند دستگاه آسانسور بطور همزمان در کنار هم سرویس دهی می کنند مسافر هنگام ورود به محوطه انتظار با پنلی مواجه می شود که در آن پنل طبقه مقصد را وارد می کند البته در موارد پیشرفته ورود اطلاعات تعداد نفرات که درخواست سوار شدن به کابین را دارند نیز انجام مشود با توجه به جهت کابین ها و تعداد مسافر، نزدیک ترین آسانسور بصورت هوشمند احضار می شود و در مانیتور، شماره آسانسور مناسب برای سوار شدن نمایش داده می شود و آسانسورانتخاب شده توسط تابلو فرمان آماده مسافرگیری می شود . آسانسورهای گروهی در محل های پر تردد مانند بیمارستان ها و هتل ها و مراکز خرید شلوغ کار برد دارد .

جابجائی بحرانی

جابجائی بحرانی در اماکن طی سه حالت بوجود می آید:


1. جابجائی بحرانی در زمان ورود افراد به ساختمان (incoming)
2. جابجائی بحرانی در زمان خروج افراد از ساختمان (outgoing)
3. جابجائی دو طرفه بین طبقات که در زمان ورود به ساختمان و خروج از ساختمان بصورت همزمان ایجاد می شود مانند مراکز خرید در ایام شلوغ که همواره جمعیتی در حال مراجعه برای خرید و گروهی دیگر در حال خروج از مرکز می باشند (Two Way)

نمودار ذیل نمایانگر بحران ورود در شروع ساعت کار حدود ساعت 8 صبح و بحران خروج در پایان کار حدود ساعت 18 می باشد:

نتیجه گیری:

قبل از نصب آسانسور به همان میزان که استفاده از موتور مناسب ، ریل مناسب و در کل سخت افزار حائز اهمیت است آنالیز ترافیک آسانسور و چگونگی سرویس دهی به مسافران نیز از اهمیت بالائی برخوردار است و هدف از مقاله ارائه شده آشنائی با مبانی ترافیک آسانسور و معرفی منابع مرتبط در این خصوص و همچنین توجه دادن به این مهم قبل از نصب و اجرا بوده است. امید است پرداختن به این مبحث گامی هر چند کوچک در مسیر تعالی این صنعت باشد .

منبع : صدر الکترونیک